Verlies de systematiek van het beslag- en executierecht niet uit het oog

Juristen gaan in zaken rond het beslag- en executierecht regelmatig voorbij aan de basisvragen. Maar CPO-docent Maurits Kalff stelt dat als je een stap terugzet en eerst nagaat hoe een zaak precies in elkaar zit, veel casusposities zich makkelijker laten oplossen.

“In beslagzaken zie ik regelmatig dat juristen direct inzoomen op de eisen en voorwaarden die in de Beslagsyllabus worden genoemd. Het gaat dan al snel over gedetailleerde regelgeving, maar ze slaan de basisvragen over. Daarmee verliezen ze de systematiek van het beslag- en executierecht uit het oog. De meeste zaken gaan over verhaalsexecuties: de zaak van een ander wordt verkocht om met de opbrengst daarvan de vordering op die ander te voldoen. Het is essentieel dat je dan weet van wie de zaak is waarop je beslag wilt leggen. Want wat doe je als je beslag wilt leggen op een zaak van B, terwijl die van C blijkt te zijn? Als je een stap terugzet en eerst nagaat hoe een zaak precies in elkaar steekt en hoe je die moet aanvliegen, dan laten veel casusposities zich makkelijker oplossen. Ook voor ervaren juristen in het beslag- en executierecht is het goed om de basis regelmatig door te denken.”

Beslagsyllabus

“De Beslagsyllabus is door de rechtspraak opgesteld. Hierin staat per beslagsoort aan welke voorwaarden je moet voldoen als je beslag wilt leggen en hoe je dat verzoek moet toelichten. Het is een handig hulpmiddel om na te gaan hoe rechtbanken aankijken tegen verzoeken en beslissingen, maar het is geen wet. Afwijken kan, waarbij het handig is toe te lichten waarom. Ik merk dat juristen de neiging hebben om, op basis van de syllabus, direct naar de eindsituatie te gaan, maar ik raad aan eerst naar het systeem te kijken.”

Valkuil

“In de praktijk komt het ook voor dat het verschil tussen reële en verhaalsexecutie over het hoofd wordt gezien. Bij reële executie is het doel om een specifieke zaak waar je recht op hebt van de ander te krijgen. Bijvoorbeeld een huis dat je gekocht hebt maar niet geleverd wordt. Je kunt dan beslag leggen op het huis met als doel om het geleverd te krijgen. Dat is een wezenlijk andere situatie dan dat je beslag legt op een huis met als doel om het te laten verkopen (veilen) en uit de opbrengst een vordering te voldoen. Ik maak mee dat iemand bezig is met een verhaalsactie maar daarvoor de artikelen uit de afdeling over reële executie gebruikt. Ook hiervoor geldt: als je teruggaat naar de basis, de systematiek van het recht, dan helpt het om snel bij de goede afdeling te komen.”

Vermogen verlaten

“Een interessant onderwerp binnen het beslag- en executierecht vind ik de vraag hoelang een beslagen zaak onderdeel uitmaakt van het vermogen van de schuldenaar. In de praktijk komt het regelmatig voor dat een schuldenaar meerdere schuldeisers heeft die allemaal beslag willen leggen. Zodra de eerste schuldeiser een titel heeft, gaat de conservatoire fase over naar de executoriale fase. Is het een verhaalsexecutie, dan wordt het op de veiling verkocht. Het is een interessante vraag hoelang andere schuldeisers ook nog beslag kunnen leggen. Er komt een moment dat het beslagen goed het vermogen van de schuldenaar verlaat en je geen last meer hebt van latere schuldeisers of een faillissement. Dat is in mijn ogen een cruciaal moment in een executiesetting, het is dan niet meer vatbaar voor verhaal van andere schuldeisers. Om een casus ook op dit punt helder te krijgen, is het handig om die uit te tekenen. Ook hiervoor geldt uiteraard weer dat het helpt vanuit het systeem van het recht te denken.”

Zekerheden

“Kennis van het systeem van beslag- en executierecht helpt een advocaat ook om voor de cliënt een zo sterk mogelijke zekerheid te creëren. Met bankgaranties, pandrechten of andere zekerheidsrechten kun je de positie van je cliënt optimaliseren bij de start van een relatie voor het geval het later misgaat. Een goede kennis van het beslag- en executierecht helpt die zekerheidsrechten te vestigen die bij die contractuele situatie passen.”